XIX-XX դարերում ոչ միայն փիլիսոփայության, այլ նաև քրիստոնեական աստվածաբանության մեջ գոյության խնդիրը քննարկման կարևոր հարցերից էր: Այս շրջանում գոյության երևույթի ուսումնասիրությունը դառնում է էքզիստենցիալ (գոյաբանական) աստվածաբանության լրջագույն խնդիրներից մեկը: Էքզիստենցիալիզմի հայր է համարվում դանիացի աստվածաբան — փիլիսոփա Սյորեն Կյերկեգորը (1813-1855 թթ.): Անհրաժեշտ է նշել, որ Կյերկեգորը միայն քրիստոնեական էքզիստենցիալիզմի հիմնադիրը չէ: Մի շարք էքզիստենցիալիստ փիլիսոփաներ իրենց գոյության փիլիսոփայությունը ձևավորեցին՝ հիմնվելով Կյերկեգորի գոյաբանության վրա:

Շատերը Կյերկեգորի գոյաբանությունը համարում են ինքնին պոլեմիկ: Նման տեսակետի գլխավոր պատճառն այն է, որ Կյերկեգորի գոյաբանության առանցքը մարդու ինքնության գաղափարն է, որը հիմնված է օտարման գիտակցության ու վախի կամ անհանգստության զգացողության վրա: Կյերկեգորի համար գոյությունը հիմնված է ինքնության գաղափարի վրա. նա, ով ընկալում է իր ինքնությունը կարող է վստահորեն պնդել իր գոյությունը:

Լինելով քրիստոնյա աստվածաբան՝ Կյերկեգորի մոտ ակնհայտ է մարդու հոգու առաջնայնության գաղափարը: Կյերկեգորն ինքնությունը նույնացնում է հոգու հետ¹: Ըստ Կյերկեգորի՝ մարդը հասնում է սեփական ինքնության գիտակցության, երբ ընկալում է սեփական ինքնությունը որպես հոգի²: Մարդու մոտ այս գիտակցությունը ծնվում է օտարման ու վախի զգացողության արդյունքում: Իսկ այս զգացողությունը բխում է ներքին հակամարտությունից³. երկու հակադիր բևեռներ՝ մարմինը և հոգին, մարդու մեջ մշտապես հակադրության մեջ են:

Հակադրությունը ծնում է օտարում: Օտարումը Կյերկեգորի մեկնաբանմամբ գոյաբանական կատերգորիա է⁴: Օտարում ասելով՝ չպետք է հասկանալ այլություն, այլ բաժանում կամ խզում: Այն չի ենթադրում միայն տարածական բաժանում: Օտարումը նախևառաջ ներքին գործընթաց է և վերաբերում է մարդու ներաշխարհին: Այն մարդու ներաշխարհում դրսևորվում է մարմնի և հոգու առկայությամբ, երբ վերջիններս հակադրվում են միմյանց:

Մարդը զգում է նաև խզում իր ու արտաքին աշխարհի միջև: Վախի ներքին զգացումը մղվում է արտաքին աշխարհ, իսկ ներքին օտարումն ուղղվում է դեպի շրջապատող իրականություն: Այլ խոսքով ասած, Կյերկեգորն արտաքին բախումը՝ պոլեմոսը, բխեցնում է ներքին պոլեմոսից: Օտարման շնորհիվ է, որ մարդը չի նույնացնում հոգին ու մարմինը կամ իրեն ու արտաքին աշխարհը:

Անկման հետևանքով տեղի ունեցավ խզում մարդու ներաշխարհում,  մարդ-Աստված հարաբերություններում, ինչպես նաև մարդու և նրան շրջապատող աշխարհի միջև: Ուստի, անհանգստության զգացումը մշտապես մարդու մեջ է, իսկ բաժանումն՝ ամենուր: Անհանգստության զգացումը, որն արդյունքն է ադամական մեղքի, նույն ինքը՝ վախն է գլխավորապես մահվան հանդեպ: Վախի և անհանգստության զգացումը, ինչպես նաև օտարումը, մարդուն տանում են սեփական գոյության գիտակցմանը և դրա պաշտպանությանը: Այստեղ ակնհայտ են կյերկեգորյան գոյաբանության պոլեմիկ տարրերը:

Կյերկեգորի կարծիքով վախի զգացումը կամ օտարումը կործանարար չեն: Դրանք տանում են ինքնության գիտակցության պահպանման, այլ խոսքով ասած՝ մարդու մոտ առաջացնում են պաշտպանական ֆունկցիա: Վախի զգացողության ու օտարման արդյունքում է մարդը տարբերակում իրեն ուրիշներից: Ձգտելով պաշտպանել մարդու՝ հոգի լինելու գաղափարը, Կյերկեգորն օտարման գիտակցումը և անհանգստության զգացումն որակում է որպես հոգու հատկանիշներ⁵, քանի որ հոգին մարդու բանականն ու զգացականն է⁶:

Ինքնության գիտակցումը վերագրելով հոգուն, Կյերկեգորը ձգտում է ընդգծել մարդու ինքնության հավերժականությունը: Եթե մարդու հոգին (ինքնությունը) հավերժ է, ապա հավերժ է նաև մարդու գոյությունը: Կյերկեգորն ակնհայտ կերպով նույնացնում է ինքնությունը, հոգին ու գոյությունը:

Կյերկեգորյան գոյաբանության մեջ օտարման ու վախի առկայությունը և դրանից բխող ներքին ու արտաքին բախումը ցույց են տալիս, որ Կյերկեգորի գոյաբանական տեսությունը պոլեմիկ է: Իհարկե, Կյերկեգորը չի գործածում «պոլեմոս» բառը, սակայն անժխտելի է մեկ կարևոր հանգամանք. XIX դարից սկսած՝ փիլիսոփայական — աստվածաբանական միջավայրում զարգացող գոյության պոլեմիկ գաղափարը բխում է Կյերկեգորի գոյության տեսությունից:

Արփի Ալեքսանյան, Աստվածաբանության մագիստրոս Երևանի պետական համալսարան Լյուվենի կաթոլիկ համալսարան (Բելգիա)